Schoolsport in Vlaanderen

1. De Vlaamse Veldloopweek is het grootste sportevenement van Vlaanderen.
2. 406 Multimove-initiatieven in Vlaanderen brengen jonge kinderen de fysieke basisvaardigheden bij.
3. SPORTSNACK kent een stijgende populariteit.
4. De SNS-pas wordt vooral gebruikt door jongeren die geen lid zijn van een traditionele sportclub.

Dankzij een uniek samenwerkingsverband in Vlaanderen is de Vlaamse Veldloopweek één van de grootste sportevenementen in Vlaanderen. Via de school nemen leerlingen van het lager en secundair onderwijs deel aan een veldloop in de eigen gemeente. Na de recordeditie van 2018 (261.684 lopers, waarvan 224.167 (86%) uit het basisonderwijs en 36.517 (14%) uit het secundair onderwijs) kondigt 2019 zich aan als een nieuw recordjaar. 294 gemeenten organiseren een veldloop voor 306.046 leerlingen (255.485 van het lager en 49.931 uit het secundair onderwijs). Dat is goed voor 55% van alle leerlingen in het lager en 12% in het secundair onderwijs. De scholen uit Vlaams Brabant (27%) leveren de meeste deelnemers, gevolgd door Antwerpen (22%) Oost-Vlaanderen (19%), Limburg (19%) en West-Vlaanderen (13%).

Om de motorische ontwikkeling van jonge kinderen te stimuleren, ondersteunt Sport Vlaanderen lokale aanbieders van 'Multimove voor kinderen', een programma van bewegingsactiviteiten voor kinderen tussen 3 en 8 jaar. Door de kinderen op een leuke en ontspannende manier te laten bewegen, oefenen ze de 12 fundamentele bewegingsvaardigheden (waaronder dribbelen, glijden, heffen en dragen, klimmen, roteren, …). Multimove wordt sinds 2014 vooral aangeboden buiten de schoolcontext (sportclubs, sportdiensten,…). Sinds 2018 promoot Sport Vlaanderen dit product met MOEV actief naar scholen. In het schooljaar 2018–2019 zijn 8% (31) van de 406 aanbieders scholen.

SPORTSNACK (Sportief Naschools-Actieve Kids) geeft kinderen uit het basisonderwijs de kans om te bewegen tijdens een sportieve naschoolse opvang. SPORTSNACK vindt plaats op de school, onmiddellijk na de schooluren onder begeleiding van een ervaren lesgever. Het aanbod is aangepast aan de leeftijd en de interesses van de kinderen en omvat 5–10 lessen per semester. De inhoud en vormgeving van SPORTSNACK kreeg in 2017 een update en bouwt verder op de principes van Multimove. Het aanbod ondersteunt op die manier de brede motorische vorming van algemene basisvaardigheden naar meer sportspecifieke vaardigheden.

Vorig schooljaar (2018–2019) waren er 389 scholen met een aanbod sport na school met 18.989 deelnemers. Dat is een stijging van 20% scholen en 14% leerlingen ten opzichte van 2017–2018. Op basis van het aantal leerlingen in het lager onderwijs in 2018–2019 blijkt dat 4,1% van de leerlingen deelneemt aan SPORTSNACK in Vlaanderen.

Onderstaande figuur geeft een inzicht in de spreiding naar leeftijd van de deelnemers aan Sportsnack voor 2018–2019. Leerlingen die deelnemen aan SPORTSNACK zitten voornamelijk in het 1ste en 2de leerjaar. Zij maken samen 43% van alle deelnemers. Nadien zien we dat deelname aan Sportsnack sterk afneemt. Slechts 16% van de deelnemers zit in het 5de of 6de leerjaar. SPORTSNACK wordt aangeboden in samenwerking met MOEV.

Met de Sport-Na-School-pas kunnen jongeren uit het secundair onderwijs onmiddellijk na de school deelnemen aan een gevarieerd sportaanbod, georganiseerd door lokale sportaanbieders. Sportieve activiteiten op maat van de doelgroep vinden plaats in sportaccommodaties of scholen in de buurt. Bovendien is de pas geldig in heel Vlaanderen en Brussel. Activiteiten worden georganiseerd per semester. Leerlingen betalen €30 voor 15 weken en €45 voor 30 weken naschoolse sport. Jongeren kunnen een keuze maken uit het SNS-aanbod en sporten waar, wanneer en met wie ze willen. Inschrijven vooraf is niet nodig. Tijdens het schooljaar 2019-2020 werd de SNS-app over heel Vlaanderen uitgerold, jongeren hebben een overzicht van het naschoolse sportaanbod bij de hand en kunnen inchecken via de SNS-app.

In 2019–2020 heeft 3,09% van de schoolpopulatie uit het secundair onderwijs in Vlaanderen en Brussel een SNS-pas. 13.537 unieke SNS-deelnemers zijn afkomstig uit 807 scholen. Het grootste aantal komt uit de provincie Antwerpen met 4.075 SNS-deelnemers, vervolgens 3.034 SNS-deelnemers uit Oost-Vlaanderen, 2.900 SNS-deelnemers uit West-Vlaanderen, 2.208 SNS-deelnemers uit Vlaams-Brabant, 1.066 SNS-deelnemers uit Limburg en 254 SNS-deelnemers uit Brussel. Sinds 2015-2016 stellen we vast dat zowel het aantal gemeenten met een SNS-aanbod (+43%) en scholen van waaruit leerlingen SNS’en (+21%) een grote stap vooruit hebben gemaakt.

In de provincie Antwerpen hebben 97% van de gemeenten een SNS-aanbod, in West-Vlaanderen 89% en in Limburg 88% van de gemeenten. Het aantal unieke SNS’ers is licht gedaald (+28% in vergelijking met 2015-2016, -4,45% in vergelijking met 2018-2019), het vroegtijdig stopzetten van het SNS-programma wegens Covid-19 speelt uiteraard een rol.

Voor de eerste keer zijn er meer jongens (51,8%) dan meisjes met een SNS-pas. Vorig jaar was de verhouding meisjes versus jongens nog 55%-45%. Jongeren met een SNS-pas komen voornamelijk uit het ASO en kiezen voor een 30 weken-pas (73,2%). De gemiddelde leeftijd is 16 jaar en de meeste SNS’ers (65,6%) zijn geen lid van een sportclub.

Uit de cijfers van voorgaande jaren kunnen we andere trends duiden. In 2018-2019 zien we dat 578 van de 13.537 SNS-deelnemers een pas met kansentarief kocht.

Via de SNS-app volgen we de voorkeuren van jongeren om naschools te sporten. 87,5% van de SNS-deelnemers gebruikt de SNS-app om zich aan te melden, 4.876 SNS-deelnemers hebben de app nooit gebruikt om in te checken. Woensdag is de meest populaire dag om te SNS’en gevolgd door vrijdag. Er is een terugval van check-ins tijdens de examenperiode. De populairste sport is zowel bij jongens als meisjes fitness, op de 2e plaats komt zwemmen. Schaatsen staat op de 3e plaats.

September 2019 - Publicatie van het Kennis- en informatiecentrum sport van Sport Vlaanderen.

Auteurs: Jasper Truyens & Katty Fremau

Meer info over schoolsport vind je op de website van Sport Vlaanderen in het kennisplatform.